Slapeloosheid bij senioren

De oorzaken van slaapstoornissen zijn heel verschillend. Daarom worden artsen vaak uitgedaagd als zij zoeken naar de bron van het probleem. Veel ouderen zeggen dat ze graag langer zouden willen slapen. Wanneer wordt doorgevraagd ‘waarom?’, dan is veelal het antwoord: zodat de dag sneller voorbij is. Een slaaponderzoeker zegt dat in dit geval geen sprake is van een slaapstoornis, maar dat slapeloosheid door onderdrukking in dit geval een vorm is van verveling. De trigger van slaapstoornissen wordt dan ook vaak bepaald door te weinig uitdaging in het leven.

Er bestaan echter ook ernstige vormen van slaapstoornissen waarmee men te kampen kan krijgen op oudere leeftijd. Deze kunnen onder andere worden veroorzaakt door ziekten:

• Parkinson
• Depressie
• Recente beroerte

In deze gevallen is het raadzaam om samen met de arts de medicatie na te gaan. Medicijnen kunnen stoffen bevatten die de slaap positief of negatief kunnen beïnvloeden. Specifieke medicatie zou dus zomaar de oorzaak van het slaapprobleem kunnen zijn. Ook in alle andere gevallen kan medicatie overigens de oorzaak zijn van slaapproblemen.

Denk aan de juiste ademhaling

Wist u dat een verkeerde ademhaling ook een slechte nachtrust kan veroorzaken? Vooral senioren met overgewicht hebben hiermee te maken en met name mannen van boven de 50 jaar hebben een verhoogd risico op het stoppen van de ademhaling tijdens de slaap. Deze ademstilstand wordt het slaapapneusyndroom genoemd en zorgt ervoor dat getroffen personen constant wakker worden. Het slaapapneusyndroom en overgewicht brengen ook andere gezondheidsrisico's met zich mee, zoals hoge bloeddruk en hartfalen. Ga daarom altijd in overleg met uw arts bij deze symptomen.

Hoe ziet de diagnose ‘slapeloosheid’ eruit?

Slapeloosheid is een slaapstoornis die veel voorkomt. Het zorgt voor problemen met in slaap komen en doorslapen. Mensen die lijden aan slapeloosheid omschrijven hun nachten als onrustig, niet rustgevend en ze zijn overdag wel wakker, maar moe en inefficiënt. Om de diagnose ‘slapeloosheid’ te kunnen stellen, bespreekt de arts of therapeut de exacte symptomen van een patiënt en diens medische achtergrond. Patiënten worden vaak ook aangespoord om enige tijd een slaapdagboekje bij te houden. Meestal gedurende 2 weken, waarin wordt bijgehouden wat de duur van de slaap is, op welke tijden men is gaan slapen, hoe iemand zich voelt en wat de slaap doet met het gevoel van welzijn.

Een arts zal ook nagaan of er fysieke afwijkingen zijn. Hiervoor wordt polysomnografie gebruikt in een slaaplaboratorium. Met elektroden worden verschillende metingen gedaan. Vooral op hogere leeftijd is het belangrijk om te kijken naar mogelijke lichamelijke oorzaken van het slaapprobleem. Een schildklierstoornis of nierproblemen zouden bijvoorbeeld verantwoordelijk kunnen zijn voor onrustige benen, terwijl een slaapapneu kan leiden tot hartritmestoornissen en een hoge bloeddruk. Psychische aandoeningen, zoals depressie of dementie, zouden een slaapapneu kunnen stimuleren.

Wat kun je doen tegen slapeloosheid?

Emotionele stress blijkt een van de belangrijkste oorzaken te zijn van slapeloosheid. Vaak treden slaapproblemen dan ook voor het eerst op na stressvolle gebeurtenissen of tijdens langere periodes van stress. Een ongezonde leefstijl en ongunstige slaapgewoonten kunnen ook slaapapneu veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan onregelmatige slaaptijden en aan alcoholgebruik vlak voor het slapen gaan. Slaapapneu kan ook plotseling en zonder duidelijke reden ontstaan en wordt vaak behandeld met ‘slaaphygiënemaatregelen’.

Wat zijn slaaphygiënemaatregelen?

Slaaphygiënemaatregelen hebben als doel om ‘het lichaam schoon te houden’, zodat er geen energie hoeft te gaan naar ontgiftingsprocessen en het lichaam zich kan concentreren op de natuurlijke fasen van slaap. Mensen die in de avond veel en zwaar eten, activeren juist hun spijsvertering op een moment dat het lichaam moet rusten. Dit kan de slaap negatief beïnvloeden. Een uitgebalanceerd voedingspatroon en de juiste eetmomenten zijn daarom belangrijke factoren die helpen bij het in slaap komen en doorslapen. Een diëtist kan hierbij helpen.

Het zal u niet verrassen dat de consumptie van alcohol, cafeïne en nicotine op lange termijn schadelijk is voor het lichaam. Vaak worden de directe effecten echter onderschat. Wilt u zelf iets doen aan de kwaliteit van uw slaap? Vermijd dan het gebruik van alcohol, cafeïne en nicotine. Wanneer u hier pas na lange tijd van gebruik mee stopt, zult u niet direct effect merken. Uw lichaam zal eerst moeten wennen aan de nieuwe gezondere leefstijl.

Wat u nog meer kunt doen voor een goede slaap

Regelmatige inspanning en activiteit zijn de beste manieren om uw lichaam te ontgiften, om de bloedsomloop te bevorderen, het cardiovasculaire systeem te versterken en om alle metabolische processen in uw lichaam te ondersteunen. Sport is goed voor zo ongeveer alles! Helaas komt ouderdom ook vaak met fysieke beperkingen, waardoor aangepaste cardio- en krachtoefeningen speciaal voor senioren moeten worden gedaan. Gelukkig kunnen veel oefeningen binnenshuis en soms zelfs in de stoel worden uitgevoerd. Andere dingen die u kunt doen, zijn ontspanningsoefeningen en het aanleren van een betere ademhalingstechniek. Daarvoor zijn talloze audioboeken, geleide meditaties en slaapmelodieën beschikbaar op het internet. Ook is het belangrijk om op regelmatige tijden naar bed te gaan. Ook al heeft u (nog) geen slaap.

Het gebruik van slaappillen en melatonine voedingssupplementen dient u altijd te doen onder begeleiding en enkel op advies van een arts. Want, deze middelen kunnen bijwerkingen of zelfs een averechts effect hebben op uw slaap. Probeer liever eerst de in dit artikel genoemde leefstijlaanpassingen door te voeren en voldoende tijd door te brengen in de frisse buitenlucht. Een dagelijkse lange wandeling in de natuur kan wonderen verrichten op het gebied van slaap!