Wat zijn geneeskrachtige planten?

Met geneeskrachtige planten, - bloemen of - kruiden, worden alle planten bedoeld waarvan de werkzame stoffen lichamelijke klachten kunnen verlichten. Geneeskrachtige planten en kruiden bevorderen de gezondheid met hun bloemen, bladeren of wortels. Ze kunnen bijdragen aan de vermindering van specifieke milde klachten of helpen bij herstel.

Zo oud als de mensheid

Het gebruik van geneeskrachtige planten is bijna zo oud als de mensheid zelf. De mens weet al sinds de oertijd hoe geneeskrachtige eigenschappen van bepaalde planten optimaal kunnen worden gebruikt. Verwijzingen naar het gebruik van medicinale planten zijn al te vinden in de Bijbel en in archieven van de oude Egyptenaren. Denk bijvoorbeeld ook aan oude kloostertuinen waar vroeger veel kruiden werden gekweekt. Moderne geneeskunde en geneesmiddelen vervingen later de oorspronkelijke, onbewerkte toepassing van planten. Sommige van deze planten vormen alsnog de basis van medicijnen, anderen worden alleen beschouwd als een huismiddeltje of worden gebruikt in voedingssupplementen. Tegenwoordig zijn meer dan 3.000 medicinale planten bekend.

Hoe medicinale planten werken

De ontdekking van medicinale planten hebben we deels te danken aan de dierenwereld. Herders merkten op dat hun dieren meer van bepaalde kruiden aten als ze gewond of ziek waren. Later werd veel kennis opgedaan door onderzoek van traditionele geneeswijzen en plantenkennis van inheemse volkeren. Geneeskrachtige planten bevatten werkzame stof. Om de genezende werking van een plant op te wekken, is daarvan een bepaalde hoeveelheid nodig. De hoeveelheid beïnvloedt dan ook de effectiviteit.

Hoe veilig zijn geneeskrachtige planten?

Twijfels over de effectiviteit van medicinale planten blijven. Daarom werden de medische effecten voor het eerst wetenschappelijk onderzocht in de 19e eeuw. De planten waarvoor het bewijs van een geneeskrachtige werking werd geleverd, kregen wetenschappelijke erkenning. Een bekend oud voorbeeld hiervan is het onderzoek naar de effecten van Sint-janskruid bij een depressieve stemming.

Er zijn echter ook heel veel planten waarvan de geneeskrachtige effectiviteit niet wetenschappelijk is bewezen. In sommige gevallen worden deze aangeduid als ‘traditionele kruidengeneesmiddelen’ waarvan het effect niet in studies is aangetoond, maar waar wel jarenlange ervaring mee bestaat. Bij studies naar kruidengeneeskunde wordt ook onderzocht of er geen gezondheidsrisico's zijn bij het gebruik van een erkende medicinale plant.

Ook al wordt veel onderzoek gedaan, is voorzichtigheid geboden bij het gebruiken van medicinale planten. Het gebruik van geneeskrachtige planten is meestal alleen aan te raden bij milde klachten. Zodra het om ernstigere klachten gaat, is een bezoek aan de huisarts de eerste stap en moeten conventionele medische methoden worden gebruikt. Een conventioneel medicijn is een chemische stof of een complex van chemische stoffen.

Tea time!

De helende ingrediënten van veel geneeskrachtige planten kunnen worden geactiveerd door er warm water over te gieten. Door ze dus als thee te drinken. Hieronder vindt u een aantal suggesties.

Misselijkheid: Thee van gember en/of pepermunt is hiervoor ideaal.

Slijmoplossend: Veel mensen worstelen tijdens de winter of bij kou met vastzittend slijm. Anijs, venkel, tijm en gember zijn natuurlijke slijmoplossers.

Slapeloosheid: Moeite om in slaap te vallen? De bekende werkzame stof valeriaan kalmeert en helpt om beter in te slapen.

Pijn: Probeer bij pijn in plaats van ibuprofen of aspirine, een thee gemaakt van moerasspirea of wilgenschors. Deze planten bevatten de voorloper van de werkzame stof acetylsalicylzuur (ASA) die in aspirine zit.

Laat u altijd adviseren door een specialist

Veel gedroogde planten en kruiden zijn verkrijgbaar in natuurvoedingswinkels of vindt u zelfs al in de vorm van thee in de supermarkt. Denk maar aan brandnetel- en gemberthee. Wilt u weten wat bepaalde geneeskrachtige planten voor uw persoonlijke situatie kunnen betekenen? Laat u dan altijd adviseren door een specialist in een natuurvoedingswinkel. Het is bijvoorbeeld belangrijk om te weten dat het gebruik van sommige geneeskrachtige planten en kruiden ook de effectiviteit van medicijnen kunnen beïnvloeden. Vertel het daarom altijd aan uw arts of apotheker als u een kruidengeneesmiddel of een kruidensupplement gebruikt, of overleg eerst met hen wanneer u geneeskrachtige planten of kruiden zou willen gebruiken.